Ποιος γιορτάζει σήμερα; Η μάνα ως αρχετυπικό σύμβολο ή… η μανούλα μου;

Από τα προϊστορικά ακόμα χρόνια η κινητήρια δύναμη ζωής εκφράστηκε στο σύμβολο της μητέρας, σύμβολο που δεν μπορούσε παρά να αφορά ολόκληρη τη Γη (Γαία) και να αγκαλιάζει θεούς και ανθρώπους. Διατρέχοντας τους αιώνες, η «μητέρα – σύμβολο», χωρίς ποτέ να πάψει να αγκαλιάζει όλη τη φύση ως «μάνα-γη», πήρε περισσότερο προσωπικό χαρακτήρα και εστιάστηκε στη «μητέρα- γυναίκα» που κυοφορεί τη ζωή. Κι όσο ερχόμαστε στα νεότερα χρόνια, στις σημερινές κοινωνίες, η μητέρα, με όχημα την αγάπη για τη ζωή που κυοφόρησε, ταυτίστηκε με τον αγώνα της ζωής, τον αγώνα της επιβίωσης.

Από όποια οπτική κι αν το δει κανείς, το εύρος και το βάθος του αρχετυπικού συμβόλου της μητέρας υποστηρίζει τη δύναμη για ζωή. Ταυτίστηκε με διαχρονικές αξίες, που υπερβαίνουν την προσωπική αγάπη της μητέρας προς το παιδί της και εκτείνονται στην προστασία και τη φροντίδα των «παιδιών - ανθρώπων» όλου του κόσμου με ανιδιοτελή προσφορά, κάποιες φορές και αυτοθυσία. Ως σύμβολο αυτών των αξιών τιμήθηκε από φιλοσοφικά συστήματα και θρησκείες, δοξάστηκε από την καλλιτεχνική δημιουργία, δικαιώθηκε από την κοινωνική καταξίωση.

Όσο για την καθιέρωση της Γιορτής της Μητέρας τη δεύτερη Κυριακή του Μάη, ας θυμηθούμε ότι ξεκίνησε από τον αγώνα μιας γυναίκας να τιμήσει τη μνήμη της μητέρας της (Ana Jarvis, ΗΠΑ, 1907) και καθιερώθηκε ως επίσημη γιορτή, καταρχάς στην Αμερική το 1914, για να απλωθεί στη συνέχεια σε μια Παγκόσμια Ημέρα.

Σε μια εποχή πολλαπλών αμφισβητήσεων, συχνά διατυπώνονται αντεπιχειρήματα, είτε για τον περιορισμό σε μια μέρα αξιών που θα έπρεπε να τιμούνται καθημερινά (ποιος λέει όχι, αλλά ας κρατήσουμε και μια μέρα μνήμης γι’ αυτές τις αξίες), είτε για την εμπορευματοποίηση των παγκόσμιων ημερών (και πάλι ποιος λέει όχι, αλλά μ’ αυτή τη ματιά θα μπορούσαμε να δούμε την κάθε γιορτή). Εμείς αντιστεκόμαστε σ’ αυτές τις σκέψεις, επενδύοντας στη δύναμη της διάκρισης, που ωθεί κάθε άτομο να σημασιοδοτεί με τις προσωπικές του αξίες τα σύμβολα και τα πρόσωπα. Αντιστεκόμαστε, ακόμα, και στην τεχνητή πόλωση, «γιατί η μητέρα και όχι ο πατέρας», αναγνωρίζοντας ότι στη συλλογική συνείδηση και τα δυο αυτά σύμβολα κατέχουν ίση αξία: δεν είναι τυχαίο που στη συλλογική σκέψη, ανά τους αιώνες, η μητέρα (μητρότητα) ταυτίστηκε με την αγάπη και τη φροντίδα της συλλογικότητας, ενώ ο πατέρας (πατρότητα) με τη δύναμη, κυρίως κοινωνική, (πατέρας της επιστήμης, της τέχνης κ.λπ.) 

Με τέτοιες σκέψεις, λοιπόν, χαιρετίζουμε την Κυριακή της Μητέρας και ευχόμαστε οι κοινωνίες να επενδύουν στη μητρότητα ως σύμβολο αγάπης, προστασίας και φροντίδας και ο καθένας μας να εμπνέεται από τη μανούλα του ως κινητήρια δύναμη για την υπέρβαση κάθε δυσκολίας στη ζωή!

Χρόνια Πολλά, Μητέρα! 

ΥΓ: πηγή για το εικαστικό: http://www.claudiam.com/paintings/detailpages/DetailMotherChildDancing.htm